Als we in Nederland iemand beleefd willen aanspreken, zetten we meestal meneer of mevrouw achter de naam van deze of gene. Het Japans kent tientallen van dit soort beleefdheidstitels, die elk een eigen nuance hebben. In dit artikel, dat in de loop der tijd zal worden uitgebreid, zullen we er een aantal bespreken.

san さん

San is standaard. Je gebruikt het tegen iedereen tegen wie je normaal meneer/mevrouw zegt, en nog meer mensen. Zo zul je ook leeftijdsgenoten die je slechts oppervlakkig kent aanspreken met san. San kan worden gecombineerd met zowel een achter- als voornaam, waarbij de combinatie met voornaam een stuk colloquialer is. San volledig weglaten doe je uitsluitend als je een zéér hechte vriendschap hebt opgebouwd.

dono 殿

Dono kom je tegenwoordig alleen nog schriftelijk tegen in zakelijke correspondentie. Vroeger werd het gebruikt als een iets beleefdere variant van san (bij gebruik door ondergeschikten) of om daadwerkelijk respect voor iemand uit te drukken (bij gebruik door niet-ondergeschikten). Je zult het nog vaak tegenkomen in manga/anime die zich in een vroeger tijdperk of een fantasiewereld afspelen.

sama 様

Sama is het beleefdst. Het wordt voornamelijk (zowel mondeling als schriftelijk) gebruikt in de zakenwereld en tegenover klanten. Daarnaast wordt het vaak ironisch gebruikt, om aan te geven dat de wereld aan iemands voeten ligt.

kun 君

Kun wordt gebruikt voor jongens, jongensachtige meisjes en mannen die véél jonger zijn dan jij. Het wordt ook door mannen onderling gebruikt, mits ze dezelfde status hebben, ze even oud zijn en er sprake is van een zekere mate van affectie (vriendschap). Ten slotte wordt kun in mannenwerelden (in Japan is dat bijvoorbeeld de politiek) ook voor vrouwen gebruikt.

chan ちゃん

Met het achtervoegsel chan geef je iemand een koosnaampje. Het wordt vaak gebruikt tegen kinderen, familieleden, dieren, minnaars, goede vrienden en mensen die je al kent sinds je kindertijd. Chan wordt bijna nooit gebruikt voor mannen en jongens (met uitzondering van kleuters en peuters). Je kunt chan een klein beetje beschouwen als de vrouwelijke tegenhanger van kun.

tan たん

Tan is babytaal voor chan. Het geeft de aangesprokene een nog hogere aaibaarheidsfactor.

sensei 先生

Sensei wordt gebruikt voor leraren, beoefenaars van een 'hoger' beroep (arts, advocaat, politicus) en andere mensen met autoriteit. Het drukt respect uit voor iemand die zich in een bepaalde vaardigheid heeft bekwaamd. Het achtervoegsel kan trouwens ook sarcastisch of ironisch worden gebruikt. Sensei kan ook los worden gebruikt, dus zonder naam ervoor. Bij Japanse vechtsporten verwijst sensei naar het hoofd van een dojo.

senpai 先輩

Senpai wordt gebruikt voor collega's of mentors in een groep die eerder tot deze groep zijn toegetreden dan jij. Hierbij kun je denken aan studenten die eerder op dezelfde school zaten als jij, atleten die eerder op dezelfde club zaten als jij, enzovoort. Het achtervoegsel kan ook los worden gebruikt, dus zonder naam ervoor.

kōhai 後輩

Kōhai is de tegenhanger van senpai en verwijst naar collega's of leden in een groep die later tot deze groep zijn toegetreden dan jij. Je gebruikt het achtervoegsel niet om mensen direct aan te spreken: dat is onbeleefd. In plaats daarvan neem je dan je toevlucht tot kun.

---

Smaakt dit naar meer? Japans leer je het beste "offline" op onze taalschool in Leiden. Daar kunnen we je tot een veel hoger niveau brengen en veel meer begeleiden. Klik hier voor meer informatie!

---