Het hiragana-alfabet is afgeleid van zogenaamde man'yōgana, Chinese tekens die ooit de uitspraak (niet de betekenis) van een Japans woord weergaven. In tegenstelling tot het nogal vierkante katakana oogt het hiragana veel vloeiender. Dit komt omdat het hiragana is afgeleid van een gestileerde vorm van de Chinese tekens, te weten het grasschrift (enigszins te vergelijken met wat wij 'aan elkaar schrijven' noemen), dat voornamelijk werd gebruikt door vrouwen.

Dit verklaart ook waarom het hiragana in eerste instantie (800 jaar geleden) populairder was bij vrouwen dan bij mannen. Tegenwoordig is het hiragana al lang geen vrouwenschrift meer en wordt het gewoon naast de andere alfabetten in het Japans gebruikt (en dan voornamelijk voor woorden waarvoor geen kanji bestaan of grammaticale uitgangen). Wel zul je zien dat vrouwen over het algemeen eerder geneigd zijn om hiragana boven kanji te verkiezen, als die keuzemogelijkheid zich voordoet.

Naast de bovenstaande ordering kan het hiragana ook nog op een andere (minder logische manier) worden geordend: het iroha. Het iroha is een Japans gedicht waarin alle letters van het alfabet één keer voorkomen (met uitzondering van de n, die voor 1336 gelijk was aan de mu).

いろはにほへと	i ro wa ni ho he to	Als bloemen al schitteren
ちりぬるを	chi ri nu ru wo	maar onvermijdelijk verwelken,
わかよたれそ	wa ka yo ta re so	wie kan in onze wereld
つねならむ	tsu ne na ra mu	dan onveranderlijk blijven?
うゐのおくやま	u wi no o ku ya ma	Laat ons vandaag uitstijgen
けふこえて	ke fu ko e te	boven de hoge berg van vergankelijkheid
あさきゆめみし	a sa ki yu me mi shi	Dan zullen er geen oppervlakkige dromen meer zijn
ゑひもせす	we hi mo se su	en geen beneveldheid

De laatste tekens van elke regel (indien zodanig geschreven dat elke regel 7 tekens lang is) vormen samen weer een nieuwe zin: to ka na ku te shi su, ofwel sterven zonder zonde.

Hoewel een stuk minder logisch, kom je de iroha-ordening toch nog vaak tegen, bijvoorbeeld in opsommingen (op plekken waar wij bullets zoals a), b) en c) zouden gebruiken). Ha is het derde teken in het gedicht en staat dus gelijk aan c).

Naast alle hiernaast genoemde voorbeelden zul je nog wel andere combinaties van tekens tegenkomen (bijvoorbeeld in strips en in namen). Dit soort combinaties zijn vaak bedoeld voor de show, als geluidseffect of gewoon voor de lol. Eén voorbeeld is de combinatie あ゛. De ゛ geeft aan dat de あ stemhebbend moet zijn, maar de あ is per definitie al stemhebbend. In dit geval gaat het dus om nadruk. Je zou あ゛あ゛あ゛あ゛ heel goed kunnen vertalen als Aaargh!

---

Smaakt dit naar meer? Japans leer je het beste "offline" op onze taalschool in Leiden. Daar kunnen we je tot een veel hoger niveau brengen en veel meer begeleiden. Klik hier voor meer informatie!

---