Uitspraak

Ingelogd als Gast



Inleiding


In het begin van lesboeken voor talen vind je vaak ellenlange verhalen over de exacte uitspraak van alle klanken die in de betreffende taal voorkomen.

Ik betrapte mezelf er vroeger altijd op dat ik deze verhalen meteen oversloeg, omdat ik het liefst meteen aan de slag ging met de taal zelf. Ik geloof ook niet in lange inleidingen over uitspraak en klank, omdat je de uitzonderingen en regels zonder daadwerkelijk met de taal aan de slag te gaan onmogelijk allemaal kunt onthouden.

Een verhaal over uitspraak kan wel handig zijn als naslagwerk, en dat is waar dit artikel voor dient. Zelfs dan wil ik het nog zo summier mogelijk houden, want anders raak je al snel het overzicht kwijt. De prijs die je hiervoor betaalt, is dat je in het begin een aantal finesses zult missen.

Dat maakt niet uit: die komen al doende vanzelf wel.
In principe kun je ervan uitgaan dat alle letters in het Japans hetzelfde klinken als het Nederlands. Vanzelfsprekend zijn er echter een paar uitzonderingen, die ik hieronder één voor één uit de doeken zal doen.

Mora


Japanse lettergrepen worden mora genoemd. Alle mora duren in het Japans exact even lang. Japans is dus een hele ritmische taal.
Voor ons Nederlanders is een mora exact hetzelfde als een lettergreep, met dien verstande dat de klank n in het Japans als een aparte lettergreep wordt beschouwd als deze wordt geschreven als ん in hiragana of ン in katakana. De n in het woord ma-n (10.000) wordt dus even lang aangehouden als de lettergreep ma.


man

Lange mora


Met een macron (het streepje op de ō en ū in romaji, een extra う of お in hiragana of een ― in katakana) wordt een lettergreep exact twee keer zo lang. Als we een metronoom laten lopen, zouden we Kyōto (Kioto) dus uitspreken als Kjo-to, waarbij de Kjo exact twee keer zo lang duurt als de to.


Kyōto

Pauzes


Met een verdubbeling van een medeklinker (een っ in hiragana of een ッ in katakana) lassen we een pauze in van exact één mora. Als we een metronoom laten lopen, zouden we Tokkyo (patent) dus uitspreken als To-…-kjo, waarbij de pauze tussen To en kjo even lang duurt als de To of de kjo.


tokkyo

Klemtonen


Het Japans kent geen klemtonen zoals wij die kennen. Dat wil zeggen dat Japanse lettergrepen niet worden benadrukt door ze harder uit te spreken dan andere lettergrepen. Ze kunnen wel nadruk krijgen door ze op een hogere toonhoogte uit te spreken. Dit is een subtiel, maar héél belangrijk verschil.

Om dat verschrikkelijke Nederlandse accent kwijt te raken, zul je je dus moeten aanleren om je stemvolume min of meer gelijk te houden. Dat is zeker in het begin erg lastig, omdat je instinctief gewend bent om meTEEN je STEM te verheffen als je iets wilt beNAdrukken.

Klinkers (a, i, u, e, o)


Klinkers, met uitzondering van de e en de o, worden in het Japans allemaal ‘lang’ uitgesproken: aa, ie, uu, è en ò. De klinkers in het Japans zijn heel puur. Ze krijgen dus geen j-klank aan het eind, zoals je in 'volks' Nederlands nog wel eens hoort in zinnen als ”ik kijk teejveej”.


a i u e o

De stomme i en u


Een i of een u in een mora zonder nadruk wordt ingeslikt. SHI-ma (eiland) wordt uitgesproken als SHIE-ma (hoog-laag), terwijl DE-shi-ta (was) wordt uitgesproken als DE-sj-ta (hoog-laag-laag, zonder i). Hetzelfde geldt voor u: SU-mu (wonen) wordt uitgesproken als SU-mu (hoog-laag), terwijl DE-su (is) wordt uitgesproken als DE-s (hoog-laag, zonder u).


shima deshita sumu desu

De chi


De Japanse chi wordt uitgesproken als tsjie.


chi

De fu


De Japanse fu wordt uitgesproken door je lippen te tuiten en te blazen.


fu

De g


De Japanse g is stemhebbend, zoals in het Engelse go.


g

De hi


De Japanse klank hi (ひ in hiragana en ヒ in katakana) klinkt als de Limburgse g (de zachte g) gecombineerd met de klank ie: gie. Let wel: de zachte g klinkt totaal anders dan bijvoorbeeld de harde g in het Zuid-Hollandse ga!


hi

De j


De Japanse j wordt uitgesproken als dj.


j

De r


De Japanse r is de moeilijkste klank voor ons Nederlanders. Hij houdt het midden tussen een r en een d. Spreek een Nederlandse d uit en voel waar je tong je gehemelte raakt. In plaats van dat je je tong nu tegen deze plek aan laat komen, laat je hem lichtjes van achteren naar voren over deze plek heen gaan. Je stipt als het ware heel kort je gehemelte aan door je tong eroverheen te bewegen.

Mensen die de Nederlandse r uitspreken zoals het hoort (voor in de mond), kunnen gebruikmaken van dezelfde r, mits ze deze niet meer dan exact één keer laten rollen. Zelf behoor ik helaas tot de groep Nederlanders die de r verkeerd uitspreekt (achter in de mond met de huig). Het heeft me dus heel veel moeite gekost om me de Japanse versie eigen te maken.


r

De sh


De Japanse sh wordt uitgesproken als sj.


sh

De v


De Japanse v wordt uitgesproken als bv (je komt deze klank alleen tegen in leenwoorden). De klank wordt zo uitgesproken, omdat Japanners de losse v niet uit kunnen spreken.


v

De y


De Japanse y moet je lezen als een j. Tōkyō wordt dus uitgesproken als TO-kjo (hoog-laag, waarbij zowel To als kjo twee keer zo lang worden aangehouden dan normale mora).


Tōkyō

Voorbeelden


Twee leuke voorbeelden ter afsluiting: woorden die Nederlanders te pas en te onpas verkeerd uitspreken.

Allereerst de beroemde Japanse vechtsport jūjutsu. Dat wordt dus niet uitgesproken als jie-oe-jie-tsoe of iets dergelijks. Het is DJUU-djuu-ts (hoog-laag-laag), waarbij de eerste djuu twee keer zo lang wordt aangehouden als de tweede djuu en de laatste ts. De u in tsu vervalt, omdat deze lettergreep geen nadruk krijgt (stomme u).


jūjutsu

Dan de naam van de keizer die volgens historici een te passieve rol heeft gespeeld tijdens de Tweede Wereldoorlog: Hirohito. Deze naam wordt uitgesproken als chi-RO-ch-to (laag-hoog-laag-laag), waarbij de ch wordt uitgesproken als een zachte g en de i in de tweede chi vervalt, omdat deze lettergreep geen nadruk krijgt (stomme i). Het is dus zeker geen HIE-ro-HIE-to, zoals je zo vaak hoort.


Hirohito

Dit artikel is een eerste opzet. Wellicht roept deze tekst vragen op, en kunnen we het artikel op basis daarvan verder uitbreiden.


Smaakt dit naar meer? Japans leer je het beste "offline" op onze taalschool in Leiden. Daar kunnen we je tot een veel hoger niveau brengen en veel meer begeleiden. Klik hier voor meer informatie!


Vragen en reacties

09-03-2009, 23:22

Dit onderwerp heeft 7 abonnees
Pagina 1 2 3 4

Dit artikel heeft 40 reacties. Dit is reactiepagina 1 van 4.

Hallo gast, alleen geregistreerde en ingelogde gebruikers kunnen op dit artikel reageren. Log in of registreer.



Zegt het voort! Vertel al je vrienden over deze site.



21-12-2016, 17:46  Bastiaan (343 reacties)
Citeren
Ik heb daar wel wat leuks over gevonden. Er zijn boeken over geschreven, waarbij het alsnog niet lukt om het compleet vast te leggen, maar heb wel een paar leuke vuistregels gevonden.

1. De klinker moet een i of u zijn (die wisten we al)
2. De medeklinker ervoor moet "stemloos" zijn. Voor japans is dat de k, t, h (fu en hi) en heel soms de p.
3. De klinker moet op het einde van het woord zijn of gevolgd worden door een stemloze medeklinker.

Let's put it to the test:
- Yoroshiku: i wordt ingeslikt. Zit tussen de stemloze medeklinkers s en wordt gevolgd door k. Hierbij wordt de u van ku niet ingeslikt!

- Deshita: de i (die ingeslikt wordt) zit tussen de s en wordt gevolgd door de t.

Met deze vuistregels kom je een flink eind. Maar het makkelijkste vind ik om de uitspraak van een woord op te zoeken. Kan ik 'm zelf ook proberen juist uit te spreken.

Vellen schreef: staat er ergens hoe je de klemtoon moet leggen bij de woorden, want ik heb begrepen dat woorden dan soms een andere betekenis krijgen, ik denk nu aan obasan.


Bij bijvoorbeeld hashi (brug of eetstokjes) kan de betekenis veranderen op basis van de uitspraak. Maar dit heeft (ook) met dialect te maken. Hier hoef je nog geen druk over te maken.
21-12-2016, 17:09 Vellen (59 reacties)
Citeren
voor de stomme i en u, is er een regel voor wanneer je dit moet toepassen?

staat er ergens hoe je de klemtoon moet leggen bij de woorden, want ik heb begrepen dat woorden dan soms een andere betekenis krijgen, ik denk nu aan obasan.
02-03-2015, 12:04 Martijn Dr (10 reacties)
Citeren
Gomen nasai.
Daar heb ik overheen gelezen.
Bedankt, alleen nog wel verwarrend om te weten waar wel en niet de nadruk op gelegd wordt. Dacht net als bij jujustu, waarbij de u niet uitgesproken maar bij zenkutsu dus wel. Maar goed, je hebt me in ieder geval weer enorm geholpen!
02-03-2015, 11:57   Loek van Kooten (7100 reacties)
Citeren
De z is inderdaad gewoon een z!

Zenkutsudachi zag je hierboven al staan: zen-kuu-tsuu-dá-tsjie.
02-03-2015, 11:55 Martijn Dr (10 reacties)
Citeren
Bedankt voor je uitleg! Ik val de Shihan / Sensei daar ook niet lastig mee haha, zelfde reden die je nu opnoemt. Merk echter wel dat nu ik het anders uitspreek wanneer ik beginnelingen begeleidt, dat ze soms met de vraag komen waarom ik het anders uitspreek.

Maar ook dat even terzijde ;)

Dus je spreekt de 'z' ook uit als een echte 'z' begrijp ik.

En hoe spreek je 'Zenkutsu Dachi' dan exact uit?

Merk dat dit mij ook zeer goed helpt bij de lessen. Ook al zijn dit inderdaad vaktermen, maar qua uitspraak erg handig.
02-03-2015, 11:46   Loek van Kooten (7100 reacties)
Citeren
O, en wellicht ten overvloede: voor Japanners zelf zijn dit ook absoluut vaktermen. Een Japanse leek die geen vechtsport beoefent, zal bovenstaande termen echt niet begrijpen.

Dit omdat leraren mij ook vaak als een soort wandelend woordenboek zien, en dan de meest exotische termen ter plekke vertaald willen hebben. Soms lukt dat, maar vaak ook niet (en al zeker niet als ze het verkeerd uitspreken), omdat je er meestal echt de tekens bij moet zien.
02-03-2015, 11:43   Loek van Kooten (7100 reacties)
Citeren
Ha, vertel mij wat! Als fervent judoka ben ik in diverse dojo ook al talloze uitspraken tegengekomen. Maar: ik kom daar niet om Japans, maar om judo te leren, dus ik zeg er alleen iets van als leraren zelf naar mij toe komen. Ik wil ze ook geen gezichtsverlies bezorgen. Als ze willen, kunnen ze mijn judo ook totaal afkraken, dus het mes snijdt aan twee kanten.

Dat gezegd hebbende...

Tsuki en zuki, ofwel het stemloos en stemhebbend worden van medeklinkers, is een verschijnsel dat je op talloze andere plekken in het Japans tegenkomt. Hier zijn geen regels voor. De willekeur heerst. Over het algemeen gebeurt er vaak "iets" met medeklinkers als ze in de tweede helft van een samengesteld woord voorkomen. Een tsuki kan dan zomaar veranderen in een zuki.

Zenkutsudachi (waarbij dachi weer van tachi afkomt en ook weer een voorbeeld is van een gewijzigde medeklinker) spreek je uit als zen-kuu-tsuu-dá-tsjie.

Gyakuzuki spreek uit je als gja-kuu-zúú-kie.

En het moet absoluut uu zijn, nooit oe.

Een ander woord dat vaak verkeerd wordt uitgesproken, is ebi. Dat is dus met een korte e: e-bie. Niet ee-bie, wat je heel vaak hoort.
02-03-2015, 11:38 Martijn Dr (10 reacties)
Citeren
Hallo Loek, vraagje over bepaalde uitspraken die ik hier niet terug vind. Ik beoefen zo'n beetje mijn hele leven kyokushinkai karate, en besef nu pas eigenlijk dat veel termen verkeerd worden uitgesproken. Termen waarvan ik zeker weet dat die verkeerd worden uitgesproken zijn:

Zenkutsu Dachi (naar voorleunende stand)
Gyaku zuki (stoot met tegenovergestelde hand)

Mijn vraag is:

Hoe spreek je bovenstaande termen eigenlijk goed uit?

Zen-kuu-ts Datsjie of Tsenkuutsuu Dachie?
Kjakuu tsuukie of Kjakoe zuukie?

Ook wat me opvalt is dat heel veel bij de 'u' geen 'uu' zeggen maar 'oe'. Wat ik qua uitspraak hoor in de dojo is bijvoorbeeld: Tjoekie (tsuki / stoot). maar als ik het goed begrijp hoor je het uit te spreken als 'Tsuukie'.
06-09-2014, 21:59 Mieke Labes (134 reacties)
Citeren
Ik vind de r ook lastig.
De klank verschilt ook per woord/naam.

Eigenlijk was dat erg vervelend omdat ik de naam kaori steeds anders uitsprak maar niet zoals kaori als ik haar vroeg hoe haar naam moest klinken.
30-09-2012, 20:58 Japanfan12jaar (49 reacties)
Citeren
Oké bedankt, dat met die u was al heel lang een grote vraag maar nu is die vraag eindelijk opgelost. En toevallig hadden jullie het net over die er, dan weet ik dat ook weer.

Japanfan12jaar

Nieuw forumonderwerp / Volgende pagina >>




Officieel gelicenseerd door 3A Corporation, de makers van Minna no Nihongo: de hoogst aangeschreven leermethode voor de Japanse taal.

Leer Japans met Loek van Kooten, drs. Japanologie, en zijn vrouw Rumi Tasaki, native Japanse met afstudeerrichting Engelstalige literatuur. Zowel Loek als Rumi zijn al 29 jaar fulltimevertaler Japans. Onze klanten: link.
Discord

Programma vandaag

Er is geen les vandaag.

Leerlingen uit andere klassen mogen normaliter altijd gratis aanschuiven!

Co2-concentratie lokaal (COVID)

415

Woord van de dag

上層部
Jōsōbu
Hogere rang, hoogste echelon, opperbevel (0)

上層部じょうそうぶかんがえてくれるのはかったが、かんがいたアイデアがかならずしもいとはかぎらなかった。
En natuurlijk had het opperbevel altijd ideeën, maar die waren niet allemaal goed.

Ons woordenboek bevat momenteel 28.026 woorden

Kanji van de dag

kwaad, letsel

Samengesteld ideogram. Bestaat uit [宀 (deksel) + 口 of 古 (hoofd)」 en beeldt het stoppen van voortgang uit door iets te bedekken en te hinderen.

Japanse kinderen leren dit teken in groep 6. Je moet dit teken kennen op JLPT-niveau 3.

Vraag van de dag

説明せつめいだけではわかりにくいから、①れいげてくれませんか。



解決かいけつ想像そうぞう現在げんざい会見かいけん理想りそうなか具体的ぐたいてき・イメージ

Uit hoofdstuk CH6

Onze database bevat momenteel 4774 vragen

Quiz: Hoe goed is jouw Japans?



>> Archief <<


Over ons | Privacybeleid | Mail ons (LEES DIT EERST!) | Bel ons: 06-108 95 993 (UITSLUITEND voor proeflessen of calamiteiten) | ©2008-2024 Akebono Translation Service