Wanneer mag je -san weglaten?

Ingelogd als Gast



Hoewel er op deze site continu op wordt gehamerd dat je Japanners altijd meneer of mevrouw moet noemen door het woord -san achter hun naam te zetten, heeft een aantal van jullie misschien al opgemerkt dat -san in sommige voorbeeldzinnen is weggelaten. Blijkbaar bestaan er situaties waarin je iemand geen -san hoeft te noemen.

Het wel of niet gebruiken van -san is inderdaad heel erg afhankelijk van de context. Maar met een opmerking als: "dat moet je vóelen" kunnen jullie natuurlijk helemaal niets.

Ik ga daarom een eerste poging wagen. Laten we in ieder geval als vuistregel nemen dat je in principe altijd -san gebruikt tegen wie of wat dan ook zolang je niet 100% zeker weet dat je -san ook weg mag laten. Dan kun je in ieder geval geen mensen beledigen (tenzij je mensen expres te beleefd gaat aanspreken omdat ze zichzelf zogenaamd belangrijk vinden, maar laten we het niet té ingewikkeld maken).

Om te bepalen of je -san mag weglaten, moet je je gaan afvragen wat de hoedanigheden zijn van jezelf, de toehoorder en het onderwerp van het gesprek. Op basis van deze hoedanigheid kun je bepalen tot welke groep iedereen behoort en hoe intiem de band is tussen de leden van deze groep. Als de groepsleden onderling een intieme relatie hebben en er afstand bestaat tussen je eigen groep en de groep van de ander, moet je -san gebruiken.

Je mag -san onder bepaalde voorwaarden weglaten als:
a) De persoon in kwestie een héle goede vriend van je is en niet veel ouder is dan jij.
b) De persoon in kwestie nog een kind is of véél jonger is dan jij (in dat geval gebruik je voor jongens en jongensachtige meisjes -kun en voor meisjes -chan).

Je móet -san weglaten als:
c) Je het over jezelf hebt, tenzij je opzettelijk sarcastisch wilt zijn. -san achter je eigen naam zetten is hetzelfde als de toehoorder vragen om je schoenen te likken.

Situatie a) heeft nog een aantal mitsen en maren:

Zelfs als de persoon in kwestie (laten we hem voor het gemak Noah noemen) mijn allerbeste vriend is, zou het bijzonder onbeschoft zijn om -san weg te laten als ik naar Noah verwijs in een conversatie met bijvoorbeeld zijn veel oudere vader. Noah is in eerste plaats de zoon van zijn vader, en dus moet ik hem zien in de hoedanigheid van familielid. Met -san toon ik dan niet alleen respect jegens Noah, maar jegens zijn familie, waaronder ook zijn vader. Laat ik -san weg, dan schoffeer ik dus niet Noah, maar zijn vader.

Pas als je zowel Noah als Noahs vader heel erg goed kent, mag je -san gaan weglaten (alleen voor Noah, niet voor Noahs vader, want het leeftijdsverschil blijft). In feite ben je dan een beetje opgenomen in de familie, en aan je eigen groep of jezelf hoef je geen respect te tonen mits je binnen die groep dezelfde status en leeftijd hebt en je elkaar goed kent.

Stel nu dat Noah PR-manager is bij een bedrijf waarin je zelf niet werkzaam bent. Hoewel je hem goed kent, zul je hem toch -san moeten noemen als zijn collega's erbij zijn. Met -san betuig je namelijk niet alleen respect aan Noah, maar aan alle mensen binnen zijn bedrijf. Maar stel nu dat Noah je eigen broer is. De familiegroep is intiemer dan de bedrijfsgroep. In dat geval zou je Noah zelfs in aanwezigheid van zijn collega's gewoon Noah (zonder -san) of aniki (grote broer) kunnen noemen.

Nu is Noah lid van de plaatselijke fanfare, waar hij één keer per week naartoe gaat. In dat geval is -san achter zijn naam weer absolute overkill, zelfs al ontmoet je de andere fanfareleden voor het eerst en zijn ze veel ouder dan jij bent. Noah mag dan tot de fanfaregroep behoren en jij misschien niet, de band met die groep is niet zo sterk dat het gebruik van -san wordt gerechtvaardigd.

Nu wordt Noah leraar van deze groep, waardoor hij binnen de groep een hoog aanzien geniet. Privé zul je Noah als goede vriend nog steeds Noah kunnen noemen, maar binnen de fanfaregroep is hij in de eerste plaats leraar. In het bijzijn van de andere fanfareleden zul je hem dus -san (of eigenlijk zelfs -sensei, voor leraar) moeten noemen.

Eén en ander hangt ook sterk af van de situatie en de sfeer. Zo zullen collega's elkaar op het werk meestal -san noemen, maar laten ze die -san weer net zo snel weg als ze na werktijd met z'n allen naar karaoke gaan. Daarnaast speelt ook de opstelling en het karakter van de ander een rol: sommige mensen zijn makkelijker dan anderen en stellen zich minder afstandelijk op.

Een voorbeeld? Tegen een oudere dame zul je in principe altijd -san blijven gebruiken, hoe hecht de vriendschap ook is (dat heeft verder niets met de intimiteit van de relatie te maken). Maar als diezelfde dame je ongelooflijk joviale buurvrouw is die je al van kinds af aan kent, noem je haar veel eerder obachan (tante). Vanzelfsprekend valt -san trouwens zelfs bij de ingetogen oudere dame weg als de relatie méér wordt dan vriendschap.

Ten slotte zullen ook de Japanners zelf situaties anders interpreteren. Er zijn situaties denkbaar waarin de ene Japanner wel en de andere Japanner geen -san gebruikt.

Buiten kijf staat dat je aan de hand van de gebruikte beleefdheidsniveaus en achtervoegsels in conversaties al heel snel een idee kunt krijgen van de relatie tussen mensen: wie staat hoger op de hiërarchische ladder, wat voor hoedanigheid heeft hij, kennen ze elkaar goed, beschouwen ze elkaar als vrienden, zijn ze samen met elkaar opgegroeid, enzovoort, enzovoort.

Dit is bijzonder lastige materie, waarover vreemd genoeg weinig informatie is te krijgen. Ik stel voor dat we zelf met een goed overzicht van allerlei mogelijke situaties proberen te komen, maar dat zal in samenspraak met jullie moeten gebeuren. Probeer daarom eens situaties te bedenken waarover je twijfelt, dan zullen we kijken waar die situatie in dit verhaal past . Hopelijk kunnen we dan uiteindelijk tot een mooi schema komen.


Smaakt dit naar meer? Japans leer je het beste "offline" op onze taalschool in Leiden. Daar kunnen we je tot een veel hoger niveau brengen en veel meer begeleiden. Klik hier voor meer informatie!


Vragen en reacties

04-02-2009, 12:52

Dit onderwerp heeft 0 abonnees
Pagina 1 2

Dit artikel heeft 12 reacties. Dit is reactiepagina 1 van 2.

Hallo gast, alleen geregistreerde en ingelogde gebruikers kunnen op dit artikel reageren. Log in of registreer.



Dit is niet alleen onze site. Het is ook jouw site! Op- en aanmerkingen zijn altijd welkom.



18-01-2011, 00:19 metnadrukgeenotaku (18 reacties)
Citeren
Bedankt!
Dit is echt een hele zorg minder, geloof het of niet! ^^;
18-01-2011, 00:17   Loek van Kooten (7090 reacties)
Citeren
Ik zou in dat geval gewoon voor de voornaam zonder achtervoegsel gaan. Dus als je verloofde Takashi heet, zou ik hem gewoon Takashi noemen, of wellicht zelfs een koosnaam voor hem gebruiken.

Als verloofde sta je dichter bij Takashi dan de oudere vriend van Takashi (je bent al bijna familie), dus als er één iemand bij de in-groep hoort, ben jij het. In dat geval bepaal jij de regels.
17-01-2011, 23:21 metnadrukgeenotaku (18 reacties)
Citeren
Nog een vraag over een sterk verouderde thread, sorry haha, maar ik ben de laatste tijd nou net vaak tegen dit probleem aan aan het lopen.
Wat moet je doen als je praat met een goede vriend (ouder dan jij) van je verloofde en je hebt het over die verloofde? De vriend in kwestie refereert aan de verloofde als *achternaam*-kun. Ik kan zelf in dit geval moeilijk kiezen tussen *voornaam*-san en *achternaam*-san , of misschien dat -san opzich zelfs al net naast is?
Zelf ben ik inmiddels door schade en schande wijs geworden en vermijd ik de situatie zoveel mogelijk door uberhaupt verloofde niet in het gesprek te noemen, maar dat kan natuurlijk ook lang niet altijd..
25-10-2009, 14:02   Loek van Kooten (7090 reacties)
Citeren
Wanneer gebruik je -sama of -senpai?


Zie ook LINK
25-10-2009, 13:32 Orekisama (235 reacties)
Citeren
Dat is vrij eenvoudig. Jij als toerist in Japan zult beide nooit hoeven te gebruiken. -sama betekent in principe hetzelfde als het welbekende achtervoegsel -san, met als enige verschil dat het veel beleefder is. Dit wordt bijvoorbeeld gebruikt door winkeliers, hotelmedewerkers en zakenmensen tegenover hun klanten. Je collega's zul je nooit met -sama aanspreken, en je leidinggevenden eigenlijk ook niet. Wel wordt dit woord gebruikt bij bijvoorbeeld woorden als "god". God is 神(かみ - kami) in het Japans, maar wanneer je het over god hebt spreek je eigenlijk altijd over 神様(かみさま - kamisama).

Het woord senpai betekent simpelweg gewoon een collega die ouder dan je is, meer ervaring heeft, die je een beetje bij de hand neemt, meer weet enz. Je spreekt zulke personen nooit aan met het woord senpai, maar je kan het wel gebruiken als je bijvoorbeeld met vrienden over je werk praat. Je kan bijvoorbeeld zeggen "van mijn senpai moet ik altijd dit of dat doen". Hoop dat het zo duidelijk is, maar zoals gezegd, zolang je niet in Japan bent voor zaken of daar werkt, zul je beide woorden zelf eigenlijk zelden tot nooit hoeven te gebruiken.
25-10-2009, 12:00 MaliVai (11 reacties)
Citeren
Wanneer gebruik je -sama of -senpai?
15-02-2009, 14:22   Loek van Kooten (7090 reacties)
Citeren
Dat zit hem waarschijnlijk een beetje in de aard van het beestje. Wellicht probeerde de Japanner in kwestie gewoon heel vriendelijk te zijn. Het is ook mogelijk dat hij heel veel respect voor je had, wellicht omdat je Japans tegen hem sprak (wat veel Japanners niet verwachten) of omdat hij je een hele goede musicus vond.
15-02-2009, 14:19 Nagashiwa (2 reacties)
Citeren
het heeft niet echt veel met san te maken of naja wel een beetje.

maar waarom spreken japanners soms tegen veel jongere mensen super beleeft.
want een japanse gitarist sprak terug tegen mij een een vorm die je eigenlijk tegen hogererangen spreekt zoals tegen een leraar. woord was niet "sensei" trouwens. maar gewoon super beleeft. terwijl je dat ook niet altijd zou verwachten.
14-02-2009, 19:05   Loek van Kooten (7090 reacties)
Citeren
Stan, we zijn absoluut geïnteresseerd in ontmoetingsdagen en praktijklessen - maar ik denk dat we zeker een man of 10 nodig hebben om dat leuk en interessant te maken. Zodra we die bij elkaar hebben, lijkt het ons een fantastisch idee.

Een prettige vlucht toegewenst!
14-02-2009, 14:11 stan jesmiatka (37 reacties)
Citeren
kijk dit bedoel ik Loek,

een lesje op deze manier praktisch
naast de grammatica maakt de site NOg aantrekkelijker,
de praktische situaties naspelen in je lessen maakt het bijna visueel.
zit trouwens op schiphol voor een vlucht naar Tokio, ( de 30-ste keer geloof ik ondertussen )

stan jesmiatka

Nieuw forumonderwerp / Volgende pagina >>




Officieel gelicenseerd door 3A Corporation, de makers van Minna no Nihongo: de hoogst aangeschreven leermethode voor de Japanse taal.

Leer Japans met Loek van Kooten, drs. Japanologie, en zijn vrouw Rumi Tasaki, native Japanse met afstudeerrichting Engelstalige literatuur. Zowel Loek als Rumi zijn al 29 jaar fulltimevertaler Japans. Onze klanten: link.
Discord

Programma vandaag

Dinsdagavond (19.30 - 22.30)
8 van de 9 leerlingen aanwezig
waarvan 7 leerlingen in lokaal

CH15: ~という、~度に、~に関する、~に関して、~に関しての、~訳ではない、~のではないか、~のである、~程のものではありません、~だけじゃなく、~といえば

Rumi komt!

Co2-concentratie lokaal (COVID)

471

Woord van de dag

シャクハチする
Shakuhachi suru
Pijpen (0)

Ons woordenboek bevat momenteel 27.975 woorden

Kanji van de dag

volgend, volgorde

Samengesteld ideogram. Bestaat uit [二 (naast elkaar leggen) + 欠 (een persoon die zijn lichaam buigt)] en staat voor het snel opruimen van de omgeving voordat men gaat rusten. Staat voor een korte pauze in het leger. Later werd het gebruikt voor het rangschikken van dingen in een bepaalde volgorde, en werd het geleidelijk een woord dat volgorde uitdrukt.

Japanse kinderen leren dit teken in groep 5. Je moet dit teken kennen op JLPT-niveau 3.

Vraag van de dag

火事かじです・非常口ひじょうぐちからげます

火事かじ場合ばあいは、非常口ひじょうぐちからげてください。



ねつたかいです・このくすりみます

Uit hoofdstuk 45

Onze database bevat momenteel 4764 vragen

Quiz: Hoe goed is jouw Japans?



>> Archief <<


Over ons | Privacybeleid | Mail ons (LEES DIT EERST!) | Bel ons: 06-108 95 993 (UITSLUITEND voor proeflessen of calamiteiten) | ©2008-2024 Akebono Translation Service