Conversatietekst

Geluidsbestand downloaden

あぁ、鈴木さん！こちらです。	Aa, Suzuki-san! Kochira desu.	Ah, mevrouw Suzuki! Ik zit hier.
ノアさん！何を飲んでいますか。	Noa-san! Nani wo nonde imasu ka?	Meneer Noah! Wat bent u aan het drinken?
カフェオレです。	Kafeore desu.	Koffie verkeerd.
そうですか。後、どのくらい時間がありますか。	Sō desu ka. Ato, dono kurai jikan ga arimasu ka?	Aha. Hoeveel tijd hebben we nog?
映画は一時間後、始まります。	Eiga wa ichi jikan go, hajimarimasu.	De film begint over een uur.
じゃあ、まだ大丈夫ですね。私もコーヒーを頂きましょう。	Jaa, mada daijōbu desu ne. Watashi mo koohii wo itadakimashō.	Ah, dan hebben we nog genoeg tijd. Ik neem ook koffie.

あぁ、鈴木さん！こちらです。

Aa, Suzuki-san! Kochira desu.

Ah, mevrouw Suzuki! Ik zit hier.

Op het woord kochira na zal deze zin weinig problemen opleveren. Kochira is Japans voor hier. Het Japans kent nog een woord voor hier, namelijk koko. Kochira is beleefder dan koko en kan daarnaast ook een richting uitdrukken. Je zou kochira desu dus kunnen lezen als het is deze kant op => ik zit hier.

ノアさん！何を飲んでいますか。

Noa-san! Nani wo nonde imasu ka?

Meneer Noah! Wat bent u aan het drinken?

In deze zin maken we kennis met het thema van deze les: het Japanse gerundium. Dit staat gelijk aan de Engelse ‘ing-vorm’ (doing, working, stopping, enzovoort) en de Nederlandse constructie ‘aan het’ (aan het doen, aan het werken, aan het stoppen). Het Japanse gerundium wordt gevormd door achter de te-vorm van een werkwoord het werkwoord iru (er zijn) te zetten.

De volgende logische vraag is dan hoe je de te-vorm van een werkwoord kunt vinden. Helaas gaat dit niet via de stam zoals we die kennen van de masu-vorm. Voor de te-vorm worden hele andere regels gebruikt. Zie de volgende werkwoordtabel:

	1 eindigend op u	2 eindigend op iru	3 eindigend op eru	de gozaru
stam	u wordt i	iru wordt i	eru wordt e	[onregelmatig]
voorbeeld	kau (kopen) wordt kai- kaku (schrijven) wordt kaki- kagu (ruiken) wordt kagi- kasu (uitlenen) wordt kashi- katsu (winnen) wordt kachi- shinu (sterven) wordt shini- yobu (roepen) wordt yobi- kamu (bijten) wordt kami- karu (maaien) wordt kari-	okiru (opstaan) wordt oki-	taberu (eten) wordt tabe-	de gozai-
tegenwoordige tijd	kai + masu = kaimasu (kopen, neutraal beleefd)	oki + masu = okimasu (opstaan, neutraal beleefd)	tabe + masu = tabemasu (eten, neutraal beleefd)	desu (zijn, neutraal beleefd) / de gozaimasu (zijn, respectvol beleefd)
ontkennende tegenwoordige tijd	kai + masen = kaimasen (niet kopen, neutraal beleefd)	oki + masen = okimasen (niet opstaan, neutraal beleefd)	tabe + masen = tabemasen (niet eten, neutraal beleefd)	--- / de gozaimasen (niet zijn, respectvol beleefd)
verleden tijd	kai + mashita = kaimashita (kochten, neutraal beleefd)	oki + mashita = okimashita (opstonden, neutraal beleefd)	tabe + mashita = tabemashita (aten, neutraal beleefd)	deshita (waren, neutraal beleefd) / de gozaimashita (waren, respectvol beleefd)
ontkennende verleden tijd	kai + masen + deshita = kaimasen deshita (niet kochten, neutraal beleefd)	oki + masen + deshita = okimasen deshita (niet opstonden, neutraal beleefd)	tabe + masen + deshita = tabemasen deshita (niet aten, neutraal beleefd)	--- / de gozaimasen deshita (niet waren, respectvol beleefd)
aansporende wijs	kai + mashō = kaimashō (laten we kopen, neutraal beleefd)	oki + mashō = okimashō (laten we opstaan, neutraal beleefd)	tabe + mashō = tabemashō (laten we eten, neutraal beleefd)	deshō (zouden zijn, neutraal beleefd) / de gozaimashō (zouden zijn, respectvol beleefd))
te-vorm	kau (kopen) wordt katte kaku (schrijven) wordt kaite kagu (ruiken) wordt kaide kasu (uitlenen) wordt kashite katsu (winnen) wordt katte shinu (sterven) wordt shinde yobu (roepen) wordt yonde kamu (bijten) wordt kande karu (maaien) wordt katte	okiru (opstaan) wordt okite	taberu (eten) wordt tabete	--- / ---

Zoals je ziet, is de uiteindelijke te-vorm afhankelijk van het laatste hiragana-teken van de infinitief (-u wordt -tte, -ku wordt -ite, -su wordt -shite, enzovoort).

Eerder merkten we al op dat de te-vorm + iru wordt vertaald als aan het…. imasu is niets anders dan de masu-vorm van iru en maakt de constructie slechts neutraal beleefd. Nonde imasu betekent dus aan het drinken.

Wat [lijdend voorwerp] aan het drinken?

De te-vorm op zich is te vergelijken met het onvoltooide deelwoord: doende, werkende, stoppende. Vullen we dat vervolgens aan met iru (er zijn), dan krijgen we: er doende zijn, er werkende zijn, er stoppende zijn. Het is belangrijk om deze letterlijke betekenis voor ogen te houden, want de constructie kan namelijk niet altijd worden vertaald met aan het.
Kijk bijvoorbeeld naar de volgende zin:

Ki ga taorete iru.

Ki betekent boom. Taorete is de te-vorm van taoreru (omvallen). Hier staat dus letterlijk:

Boom [onderwerp] er omvallende zijn.

Aangezien de handeling van het omvallen niet iets is wat eeuwen duurt, betekent deze zin over het algemeen niet dat de boom aan het omvallen is. Omvallende, ís de boom er. In dit geval wordt de constructie vertaald als een voltooid deelwoord: de boom is omgevallen.

De vertaling is in dit geval niet: de boom viel om. Het voltooid deelwoord in het Nederlands legt namelijk de nadruk op de huidige toestand van de boom (net als de Japanse te-vorm + iru), terwijl een verleden tijd juist de nadruk zou leggen op de handeling van het omvallen zelf.

Om het wat nauwkeuriger te definiëren, drukt de te-vorm + iru uit dat zich iets heeft voorgedaan, en dat die actie of het resultaat daarvan voortduurt tot het heden. Met andere woorden: Noah is gaan drinken, en dat doet-ie nu nog steeds. Hij is dus aan het drinken. De boom is omgevallen, en het resultaat van die actie (namelijk dat de boom is omgevallen) duurt nog steeds voort: je ziet dat de boom op de grond ligt. De boom is dus omgevallen.

Aan de andere kant is het zo dat als Suzuki en Noa in het bos hadden gestaan en hadden gezien hoe een boom steeds verder was gaan hellen om vervolgens krakend naar de grond te storten, ki ga taorete iru wel degelijk vertaald kan worden als de boom is aan het omvallen. Je zult echter moeten toegeven dat dat een nogal specifieke (en zeldzame) context is. Voor de duidelijkheid een schema:

Een actie die enige tijd kan voortduren en kan worden herhaald	nomu (drinken)	nonde iru (aan het drinken zijn)
Een actie die slechts korte tijd duurt en niet kan worden herhaald	taoreru (omvallen)	taorete iru (omgevallen zijn) zeldzamer: taorete iru (aan het omvallen zijn)

カフェオレです。

Kafeore desu.

Koffie verkeerd.

De uitspraak van kafeore is bijzonder moeilijk te herleiden als je niet weet dat dit woord voor de verandering eens niet uit het Engels, maar uit het Frans komt (café au lait). Hetgeen me trouwens doet denken aan een interessante anekdote: ooit vroeg ik Rumi in een restaurant wat ze wilde eten. Het antwoord luidde shuu kuriimu. Shoe cream? Maar dat eet je toch niet?, was mijn eerste reactie. Toen bleek dat het woord was afgeleid van het Franse chou à la crème, ofwel een soesje. Kijk, dat is hele andere ‘koek’.

そうですか。後、どのくらい時間がありますか。

Sō desu ka. Ato, dono kurai jikan ga arimasu ka?

Aha. Hoeveel tijd hebben we nog?

Ato betekent hierna, dono kurai betekent hoeveel ongeveer en Jikan betekent tijd.
Maar waarom staat er aru (er zijn) achter tijd? We hadden toch geleerd dat er zijn in het Japans iru was? Dat klopt ook. Het verschil is dat iru wordt gebruikt voor levende dingen, en dat aru wordt gebruikt voor niet-levende dingen. Wat illustratieve voorbeelden:

Noah ga iru	Noah is er => Daar is Noah	Dit is de standaardformulering. Noah is een mens, en mensen zijn levende wezens.
Noah ga aru	Noah is er => Daar is Noah	Dit is allesbehalve standaard. Het impliceert dat Noah niet leeft. Noah is dus dood. Wat daar ligt is niet Noah, maar zijn lijk. Zelfs dan is dit een bijzonder oneerbiedige formulering, die uitsluitend ironisch gebruikt wordt. Als voorbeeld is het wel illustratief.
Robotto ga aru	De robot is er => Daar is een robot	Dit is de standaardformulering. Een robot is een ding en geen levend wezen.
Robotto ga iru	De robot is er => Daar is een robot	Dit is allesbehalve standaard. Het impliceert dat de robot een ziel heeft. Dit zou je hooguit tegenkomen in sciencefictionfilms.

Hierna, hoeveel ongeveer tijd [onderwerp] er zijn?

Had er jikan ga imasu gestaan, dan hadden we het ineens over een (levende) meneer Tijd gehad. De vraag had dan geluid hoelang meneer Tijd nog van plan was om in Starbucks te blijven, en geloof me, dat wil je niet vragen.

映画は一時間後、始まります。

Eiga wa ichi jikan go, hajimarimasu.

De film begint over een uur.

Nog even doorbijten, we hebben het ergste gehad:

[Wat betreft] film, één uur [na] beginnen.

Het achtervoegsel go wordt met exact dezelfde kanji geschreven als het woordje ato (hierna) uit de zin hiervoor. Het betekent dan ook na, en het slaat op het woord ervoor: ichi-jikan. Ichi-jikan-go betekent dus na één uur ofwel over één uur.
Zoals je ziet, kan jikan zowel tijd als uur betekenen. En nu we toch met tijd bezig zijn, kan het geen kwaad om gelijk even de getallen 1-12 te leren, want een klok telt immers twaalf uren. Daar gaat-ie:

1	ichi
2	ni
3	san
4	yon/shi
5	go
6	roku
7	nana/shichi
8	hachi
9	kyū
10	jū
11	jūichi
12	jūni

Het getal vier heeft twee mogelijke uitspraken: yon en shi. De laatste uitspraak wordt soms vermeden, omdat shi ook dood kan betekenen. Dit verklaart waarom het vaak uit den boze is om mensen dingen in combinaties van vier te geven. Vier rode rozen voor je geliefde is over het algemeen dus geen goed idee; doe er dan maar één extra bij.

じゃあ、まだ大丈夫ですね。私もコーヒーを頂きましょう。

Jaa, mada daijōbu desu ne. Watashi mo koohii wo itadakimashō.

Ah, dan hebben we nog genoeg tijd. Ik neem ook koffie.

Mada betekent nog als in nog steeds.

Goed, nog steeds in orde zijn.

Daijōbu moet je in deze context opvatten als veilig. Het is nog steeds veilig, er is nog voldoende tijd.

We sluiten af met het nieuwe partikel mo, dat simpelweg ook betekent. De zin wordt afgesloten met de aansporende wijs (neutraal beleefd) van het werkwoord itadaku: laat mij ook nederig ontvangen, ofwel: ik neem ook.

Laten we tot slot alle partikels nog even doornemen:

Partikel	Gebruik	Functie	Voorbeeld	Vertaling
ka	aan eind van zin	maakt zin vragend	Omoshiroi desu ka?	Is dat interessant?
ka	na zelfstandig naamwoord	verandert vragend voornaamwoord in onbepaald voornaamwoord (nani/wat wordt nani ka/iets)	Nani ka nomimasen ka?	Wilt u niet iets drinken?
ne	aan eind van zin	vraagt om bevestiging	Omoshiroi desu ne?	Interessant hè?
ne	aan eind van zin	uit begrip	Kaisha desu ne.	Ik begrijp het. De zaak (betaalt) dus.
yo	aan eind van zin	legt nadruk	Omoshiroi desu yo.	Het is interessant hoor!
wa	na zelfstandig naamwoord	duidt topic zin aan en benadrukt het bijbehorende werkwoord	Watashi wa tabemasu.	Ik éét (ik drínk niet).
ga	na zelfstandig naamwoord	duidt onderwerp zin aan en benadrukt het onderwerp	Watashi ga tabemasu.	Ík eet (jíj niet).
ni	na zelfstandig naamwoord	tot	Tai ni shimasu.	Ik neem zeebrasem (letterlijk: ik doe het tot zeebrasem).
mo	na zelfstandig naamwoord	ook	Watashi mo nomimasu.	Ik drink ook.

Een pittig lesje dit keer. Hopelijk niet te pittig. Vragen staat vrij, dus brand los!

---

Smaakt dit naar meer? Japans leer je het beste "offline" op onze taalschool in Leiden. Daar kunnen we je tot een veel hoger niveau brengen en veel meer begeleiden. Klik hier voor meer informatie!

---

Woordenlijst

Aa	あぁ	o	(Les 2)
Suzuki-san	鈴木さん	meneer/mevrouw Suzuki	(Les 1)
Kochira	こちら	hier; deze kant op	(Les 10)
desu	です	zijn; [tilt zin naar neutrale beleefdheidsvorm]	(Les 1)
Noa-san	ノアさん	meneer/mevrouw Noah	(Les 1)
Nani	何	wat	(Les 10)
wo	を	[lijdend voorwerp]	(Les 3)
nonde	飲んで	drinkende	(Les 10)
imasu	います	er zijn [voor mensen en dieren]	(Les 10)
ka	か	?	(Les 1)
Kafeore	カフェオレ	koffie verkeerd	(Les 10)
Sō	そう	zo	(Les 1)
Ato	後	hierna	(Les 10)
dono kurai	どの位	hoeveel ongeveer	(Les 10)
jikan	時間	tijd; uur	(Les 10)
ga	が	[onderwerp]	(Les 6)
arimasu	あります	er zijn [voor dingen]	(Les 10)
Eiga	映画	film	(Les 7)
wa	は	wat betreft	(Les 1)
ichi	一	één	(Les 10)
go	後	na	(Les 10)
hajimarimasu	始まります	beginnen	(Les 10)
Jaa	じゃあ	in dat geval, dan	(Les 2)
mada	未だ	nog steeds	(Les 10)
daijōbu	大丈夫	in orde	(Les 6)
ne	ね	hè, nietwaar, toch, inderdaad	(Les 1)
Watashi	私	ik	(Les 1)
mo	も	ook	(Les 10)
koohii	コーヒー	koffie	(Les 10)
itadakimashō	頂きましょう	laten/zullen we ontvangen (nederig beleefd)	(Les 10)

Nieuwe tekens

	chi		ら	ra
フ	fu		ェ	e
レ	re		後	ato; -go	hierna; na
の	no		位	kurai	ongeveer
時	ji	tijd; uur	間	kan	periode
後	ato; -go	hierna; na	始	haji	beginnen
未	mada	nog steeds	コ	ko
ヒ	hi

Oefeningen

1. Deze kant op.		Kochira desu.	こちらです。
2. Wat bent u aan het eten?		Nani wo tabete imasu ka.	何を食べていますか。
3. Ik ben een film aan het kijken.		Watashi wa eiga wo mite imasu.	私は映画を見ています。
4. Takashi is aan het betalen.		Takashi ga haratte imasu.	恭が払っています。
5. Is meneer Yamaguchi bier aan het drinken?		Yamaguchi-san wa biiru wo nonde imasu ka?	山口さんはビールを飲んでいますか。
6. Nee, hij is koffie verkeerd aan het drinken.		Iie, kafeore wo nonde imasu.	いいえ、カフェオレを飲んでいます。
7. Hoeveel tijd hebben we hierna nog?		Ato, dono kurai jikan ga arimasu ka?	後、どのくらい時間がありますか。
8. Ja, ik heb tijd.		Hai, jikan ga arimasu.	はい、時間があります。
9. De film begint over vijf uur.		Eiga wa go jikan go hajimarimasu.	映画は五時間後、始まります。
10. Mevrouw Tasaki gaat over zes uur naar Fukuoka.		Tasaki-san wa roku jikan go Fukuoka ni ikimasu.	田崎さんは六時間後、福岡に行きます。
11. Zij doet het over twee uur.		Ni jikan go, shimasu.	二時間後、します。
12. O, dan hebben we nog wel even.		Jaa, mada daijōbu desu ne.	じゃあ、まだ大丈夫ですね。
13. Laat ik ook maar sake nemen.		Watashi mo sake wo itadakimashō.	私も酒を頂きましょう。

Herhalingsoefeningen

Beweeg de muis over de vragen om de antwoorden weer te geven. Deze vragen worden automatisch en willekeurig geselecteerd uit vorige lessen. Je kunt soms meerdere keren dezelfde vraag krijgen.

1. Maakt u zich geen zorgen.		Daijōbu desu.	大丈夫です。
2. Nee, dank u.		Iya, kekkō desu.	いや、結構です。
3. Kyōto, duidelijk.		Kyōto desu ne.	京都ですね。
4. Mevrouw Shimizu heeft vandaag een film gezien.		Shimizu-san wa kyō, eiga wo mimashita.	清水さんは今日、映画を見ました。
5. Nou, dan neem ik het wel.		Jaa, watashi, itadakimasu ne.	じゃぁ、私、頂きますね。
6. De film was niet zo interessant.		Eiga wa anmari omoshirokunakatta desu.	映画はあんまり面白くなかったです。
7. Nee, dank u.		Iya, kekkō desu.	いや、結構です。
8. Zullen we in dat geval nog een keer vis eten?		Jaa, mata sakana wo tabemasen ka?	じゃあ、また魚を食べませんか。
9. Piet is toch een Nederlander?		Pitto-san wa Oranda-jin desu ne?	ピットさんはオランダ人ですね。
10. Was het lekker?		Oishikatta desu ka.	美味しかったですか。
11. Meneer Duppen is toch een Duitser?		Duppen-san wa Doitsu-jin desu ne?	ドゥッペンさんはドイツ人ですね。
12. Gisteren hebben we samen gegeten.		Kinō wa issho ni tabemashita.	昨日は一緒に食べました。
13. Nederland is toch een koninkrijk?		Oranda wa ōkoku desu ne?	オランダは王国ですね。
14. Het bedrijf betaalt niet.		Kaisha wa haraimasen.	会社は払いません。
15. Bram is niet gek op sashimi.		Bram-san wa sashimi ga daisuki de wa nai desu.	ブラムさんは刺身が大好きではないです。
16. Japan is geen koninkrijk.		Nihon wa ōkoku de wa nai desu.	日本は王国ではないです。
17. Hij is een Nederlander.		Oranda-jin desu.	オランダ人です。
18. Japanners zijn gek op Nederland.		Nihonjin wa Oranda ga daisuki desu.	日本人はオランダが大好きです。
19. Eén bier?		Biiru desu ne.	ビールですね。
20. Mevrouw Shimizu heeft alleen niet zo veel bier gedronken.		Tada, Shimizu-san wa anmari biiru wo nomimasen deshita.	ただ、清水さんはあんまりビールを飲みませんでした。