Conversatietekst

Geluidsbestand downloaden

鈴木です。	Suzuki desu.	Met Suzuki.
もしもし。ノアです。昨日はどうもご馳走様でした。	Moshi moshi. Noa desu. Kinō wa dōmo gochisōsama deshita.	Met Noah. Nog bedankt voor het eten gisteren.
いえいえ。ただ、ノアさんは海老をあんまり食べませんでしたね。	Ieie. Tada, Noa-san wa ebi wo anmari tabemasen deshita ne.	Graag gedaan. U heeft alleen niet zoveel garnalen gegeten, wel?
ごめんなさい。海老はあんまり美味しくなかったです。でも、魚は美味しかったですよ。	Gomen nasai. Ebi wa anmari oishikunakatta desu. Demo, sakana wa oishikatta desu yo.	Het spijt me. De garnalen waren niet zo lekker. Maar de vis wel!
なるほどですね。さあ、ノアさん、映画はどうしますか。	Naruhodo desu ne. Saa, Noa-san, eiga wa dō shimasu ka.	Ik begrijp het. Zeg, wat zullen we gaan doen met de film?
そうですね…	Sō desu ne...	Mmmhh...

鈴木です。

Suzuki desu.

Met Suzuki.

Zo neem je in Japan dus de telefoon op: je zegt je naam en voegt daar desu aan toe.

もしもし。ノアです。昨日はどうもご馳走様でした。

Moshi moshi. Noa desu. Kinō wa dōmo gochisōsama deshita.

Met Noah. Nog bedankt voor het eten gisteren.

We gaan verder met een eenvoudig idioom: een idioom waarnaar ook een beroemde Teleac-cursus is vernoemd. Moshi moshi is wat Japanners standaard zeggen nadat de gesprekspartner de telefoon heeft opgenomen. Je kunt het interpreteren als een soort van hallo hallo. Als je daarna je naam noemt, kun je het vertalen als met die en die.

Moshi moshi kan trouwens ook ironisch worden gebruikt als iemand je niet goed hoort omdat hij of zij met z’n gedachten ergens anders zit. In het Nederlands zeg je dan contact!

Je zult vast wel bekend zijn met het feit dat Japanners veel buigen. Wanneer dat precies wel en niet moet, leren we later nog wel. We kunnen alvast wel verklappen dat de taal en het buigen diep met elkaar verweven zijn; zo diep zelfs dat Japanners aan de telefoon tijdens het praten gewoon door blijven buigen, ook al kan de gesprekspartner dat niet zien! In het begin zal dit erg komisch overkomen, totdat je merkt dat je zelf ook mee gaat doen. Als dat moment is aangebroken, mag je meteen door naar de volgende les.

Je kunt mensen in Japan niet genoeg bedanken. Je bedankt ze niet alleen voordat ze iets voor je doen (yoroshiku onegai shimasu), je doet dat ook vlak na de prestatie (arigatō gozaimasu) en één of meerdere dagen daarna (arigatō gozaimashita). Zo ook in dit geval. Mevrouw Suzuki heeft onlangs in het restaurant getrakteerd, en Noah wil haar nogmaals bedanken. In plaats van arigatō gozaimashita gebruikt hij gochisōsama deshita, een ander idioom dat uitsluitend gebruikt wordt om te bedanken voor maaltijden. Waarom dat zo is, wordt in het kader hiernaast uitgelegd. In tegenstelling tot arigatō gozaimasu wordt gochisōsama deshita uitsluitend in de verleden tijd gebruikt (ook al heb je het eten net achter de kiezen).



Dōmo kun je lezen als heel erg; het versterkt gochisōsama deshita (heel erg bedankt). Je kunt dōmo op dezelfde manier gebruiken voor arigatō gozaimasu . Over het algemeen geldt: hoe langer het dankwoord, hoe beleefder het klinkt.

dōmo	dōmo	niet zo beleefd
arigatō	gochisōsama	minder beleefd
dōmo arigatō	dōmo gochisōsama	redelijk beleefd
arigatō gozaimasu/gozaimashita	gochisōsama deshita	beleefd
dōmo arigatō gozaimasu/gozaimashita	dōmo gochisōsama deshita	zeer beleefd

Als je gochisōsama deshita direct na de maaltijd gebruikt, verschuift de betekenis naar wat wij standaard na een maaltijd zeggen. Je kunt het dan vertalen als het was heerlijk of dat het u wel moge bekomen.

いえいえ。ただ、ノアさんは海老をあんまり食べませんでしたね。

Ieie. Tada, Noa-san wa ebi wo anmari tabemasen deshita ne.

Graag gedaan. U heeft alleen niet zoveel garnalen gegeten, wel?

Mevrouw Suzuki wuift de bedankjes weg. Tada betekent maar in de zin van alleen. In tegenstelling tot demo gebruik je het dus niet om tegen te sputteren.

Alleen, wat betreft meneer Noah, garnalen [lijdend voorwerp] niet zo eten…

Hier lopen we vast. We weten dat anmari in combinatie met een ontkenning niet zo betekent. Anmari oishikunai desu betekent het is niet zo lekker. Op dezelfde manier betekent anmari tabemasen niet zo (veel/vaak) eten. Maar we zien nu dat tabemasen gevolgd wordt door deshita, de verleden tijd van desu.

Net als de desu achter oishikunai desu heeft deze desu weinig met een werkwoord te maken. Hij maakt de zin slechts beleefd en doet daarnaast nog iets extra’s: omdat we in plaats van desu deshita gebruiken, buigt het woord de zin tevens naar de verleden tijd. Tabemasen deshita betekent dus niet aten of niet gegeten hebben. Anmari tabemasen deshita betekent dus niet veel aten of niet veel gegeten hebben.

Alleen, wat betreft meneer Noah, niet zoveel garnalen hebben gegeten, nietwaar?

Onze werkwoordtabel ziet er nu als volgt uit:

	1 eindigend op u	2 eindigend op iru	3 eindigend op eru	de gozaru
stam	u wordt i	iru wordt i	eru wordt e	[onregelmatig]
voorbeeld	kau (kopen) wordt kai- kaku (schrijven) wordt kaki- kagu (ruiken) wordt kagi- kasu (uitlenen) wordt kashi- katsu (winnen) wordt kachi- shinu (sterven) wordt shini- yobu (roepen) wordt yobi- kamu (bijten) wordt kami- karu (maaien) wordt kari-	okiru (opstaan) wordt oki-	taberu (eten) wordt tabe-	de gozai-
tegenwoordige tijd	kai + masu = kaimasu (kopen, neutraal beleefd)	oki + masu = okimasu (opstaan, neutraal beleefd)	tabe + masu = tabemasu (eten, neutraal beleefd)	desu (zijn, neutraal beleefd) / de gozaimasu (zijn, respectvol beleefd)
ontkennende tegenwoordige tijd	kai + masen = kaimasen (niet kopen, neutraal beleefd)	oki + masen = okimasen (niet opstaan, neutraal beleefd)	tabe + masen = tabemasen (niet eten, neutraal beleefd)	--- / de gozaimasen (niet zijn, respectvol beleefd)
verleden tijd	kai + mashita = kaimashita (kochten, neutraal beleefd)	oki + mashita = okimashita (opstonden, neutraal beleefd)	tabe + mashita = tabemashita (aten, neutraal beleefd)	deshita (waren, neutraal beleefd) / de gozaimashita (waren, respectvol beleefd)
ontkennende verleden tijd	kai + masen + deshita = kaimasen deshita (niet kochten, neutraal beleefd)	oki + masen + deshita = okimasen deshita (niet opstonden, neutraal beleefd)	tabe + masen + deshita = tabemasen deshita (niet aten, neutraal beleefd)	--- / de gozaimasen deshita (niet waren, respectvol beleefd)

Een ontkennende verleden tijd van desu bestaat niet, omdat je daar de verleden tijd van hetzelfde werkwoord voor nodig hebt. Voor de nieuwsgierigen onder ons: je zou deshita ontkennen als de wa arimasen deshita of de wa nakatta desu, maar dat mag je op dit moment nog even vergeten.

ごめんなさい。海老はあんまり美味しくなかったです。でも、魚は美味しかったですよ。

Gomen nasai. Ebi wa anmari oishikunakatta desu. Demo, sakana wa oishikatta desu yo.

Het spijt me. De garnalen waren niet zo lekker. Maar de vis wel!

We beginnen weer met een idioom. Gomen nasai is Japans voor sorry of het spijt me. Net als bij arigatō gozaimasu geldt ook hier weer dat het idioom kan worden ingekort en daarmee onbeleefder wordt. Datzelfde geldt trouwens ook voor sumimasen (dat naast sorry ook pardon kan betekenen).

	suman	onbeschoft
	sumanai	iets minder onbeschoft
gomen		neutraal
gomen nasai	sumimasen	beleefd

Wat betreft de garnalen, ze waren niet zo…

Hier lopen we vast, maar je had al op je klompen kunnen aanvoelen waar we in deze les naartoe wilden. Oishikunakatta is de ontkennende verleden tijd van het verbaal-adjectief oishii. Oishikunakatta desu betekent dus niet lekker waren. Anmari oishikunakatta desu betekent dus niet zo lekker waren.

Wat betreft de garnalen, ze waren niet zo lekker.

Onze tabel voor verbaal-adjectieven ziet er nu als volgt uit:

stam	ii wordt i
voorbeeld	oishii (lekker zijn) wordt oishi-
ontkennend	oishi+kunai=oishikunai (niet lekker zijn)
verleden tijd	oishi+katta=oishikatta (lekker waren)
ontkennende verleden tijd	oishi+kunakatta=oishikunakatta (niet lekker waren)

Noah stelt hier echter direct iets tegenover (en omdat het hier om een tegenwerping gaat, gebruikt hij voor maar demo en dus geen tada). Hij benadrukt dat nog eens extra door aan het einde van de zin yo toe te voegen.

Maar, vis waren lekker, hoor.

In het Nederlands hebben we hiervoor het schitterende woordje wel: maar de vis was wél lekker!

なるほどですね。さあ、ノアさん、映画はどうしますか。

Naruhodo desu ne. Saa, Noa-san, eiga wa dō shimasu ka.

Ik begrijp het. Zeg, wat zullen we gaan doen met de film?

We hadden je al eerder gewaarschuwd: het Japans kent veel idiomen. Het gaat daarbij vooral om geijkte uitdrukkingen die in vaste situaties worden gebruikt. Dit is er ook zo één: naruhodo gebruik je als je iets duidelijk is geworden nadat je gesprekspartner het een en ander heeft uitgelegd. We maken het beleefd met desu en gooien er nog een ne achteraan. Deze ne heeft een andere functie dan de ne die we tot nu toe zijn tegengekomen. In plaats van om een bevestiging te vragen (toch?) is deze ne een extra bevestiging om aan te geven dat je je gesprekspartner goed hebt begrepen. In het geval van naruhodo wordt dat in het Nederlands een beetje dubbelop, want hetzelfde bleek al uit naruhodo zelf.

Je zult merken dat Japanners elkaar tijdens gesprekken continu aftasten met het woordje ne. Ze vragen niet alleen om bevestiging (ne?), maar bevestigen zelf ook continu dat ze hebben begrepen wat de ander heeft gezegd (ne!)

Tijdens gesprekken word je tevens geacht om continu bij de les te blijven en aan te geven dat je de ander begrijpt. Je doet dit door te knikken en continu idiomen als hai (ja) en naruhodo (duidelijk) te bezigen. Hoewel we dit in Nederland ook wel doen, gebeurt het hier een stuk minder dan bij de Japanners. Volstaat het in Nederland om aan de telefoon zo om de drie zinnen een keer ja te zeggen als de ander een verhaal vertelt, in Japan word je geacht om dit zo ongeveer om de zin te doen.

Vergeet je dit een keer of twee, dan zal je gesprekspartner onherroepelijk in paniek raken en moshi moshi? moshi moshi? gaan roepen, bang dat de verbinding is verbroken.

Saa is ook zo’n handig idioom. Je gebruikt het onder andere als je van gespreksonderwerp wilt veranderen: zeg en trouwens zijn mooie vertalingen.

Zeg, meneer Noah, wat betreft de film, hoe doen?

Hoe doen kun je in dit geval opvatten als hoe zit het met of wat gaan we doen met.

そうですね…

Sō desu ne...

Mmmhh...

We sluiten deze les af met de meest gebezigde en tevens meest nietszeggende zin in het Japans. Letterlijk staat hier Zo is het, nietwaar. In die zin kan het ja betekenen. Maar naarmate de ne langer wordt uitgesproken, neemt de onzekerheid in deze ja toe en verschuift de betekenis naar Mmmhh… En aangezien Japanners anderen niet graag voor het hoofd willen stoten en een keiharde weigering via het woord iie meestal vermijden, kun je mmmhh… onder het mom van graag of niet heel goed opvatten als een nee. Kortom: sō desu ne betekent ja, nee en misschien tegelijkertijd. Succes ermee.

In dit geval kunnen we je verklappen dat Noah slechts nadenkt over de film die hij met mevrouw Suzuki wil bezoeken, maar dat komt in de volgende les aan bod.

---

Smaakt dit naar meer? Japans leer je het beste "offline" op onze taalschool in Leiden. Daar kunnen we je tot een veel hoger niveau brengen en veel meer begeleiden. Klik hier voor meer informatie!

---

Woordenlijst

Suzuki	鈴木	Suzuki	(Les 1)
desu	です	zijn; [tilt zin naar neutrale beleefdheidsvorm]	(Les 1)
Moshi moshi	もしもし	hallo [aan telefoon]	(Les 8)
Noa	ノア	Noah	(Les 1)
Kinō	昨日	gisteren	(Les 7)
wa	は	wat betreft	(Les 1)
dōmo	どうも	heel erg	(Les 8)
gochisōsama	ご馳走様	bedankt voor het eten; dat het u wel moge bekomen	(Les 8)
deshita	でした	waren	(Les 8)
Ieie	いえいえ	nee	(Les 7)
Tada	ただ	maar, alleen	(Les 8)
Noa-san	ノアさん	meneer/mevrouw Noah	(Les 1)
ebi	海老	garnaal	(Les 5)
wo	を	[lijdend voorwerp]	(Les 3)
anmari	あんまり	niet zo [in ontkenning]	(Les 5)
tabemasen	食べません	niet eten	(Les 5)
ne	ね	hè, nietwaar, toch, inderdaad	(Les 1)
Gomen nasai	ごめんなさい	het spijt me	(Les 8)
oishikunakatta	美味しくなかった	niet lekker waren	(Les 8)
Demo	でも	maar [tegenwerping]	(Les 6)
sakana	魚	vis	(Les 3)
oishikatta	美味しかった	lekker waren	(Les 8)
yo	よ	hoor; [verzacht de boodschap en stelt gerust]	(Les 7)
Naruhodo	なるほど	nu begrijp ik het	(Les 8)
Saa	さあ	zeg, trouwens, goed; mmmhh...	(Les 8)
eiga	映画	film	(Les 7)
dō	どう	hoe	(Les 5)
shimasu	します	doen	(Les 8)
ka	か	?	(Les 1)
Sō	そう	zo	(Les 1)

Nieuwe tekens

	chi	galopperen	走	sō	rennen
様	sama	[achtervoegsel voor beleefdheid]	だ	da
る	ru		ほ	ho

Oefeningen

1. Met Shimizu.		Shimizu desu.	清水です。
2. Hallo. [aan de telefoon]		Moshi moshi.	もしもし。
3. Nog bedankt voor het eten vandaag.		Kyō wa dōmo gochisōsama deshita.	今日はどうもご馳走様でした。
4. Dat het u wel moge bekomen.		Gochisōsama deshita.	ご馳走様でした。
5. Mevrouw Shimizu heeft alleen niet zo veel bier gedronken.		Tada, Shimizu-san wa anmari biiru wo nomimasen deshita.	ただ、清水さんはあんまりビールを飲みませんでした。
6. Meneer Kotani drinkt alleen niet zo veel sake.		Tada, Kotani-san wa anmari sake wo nomimasen.	ただ、小谷さんはあんまり酒を飲みません。
7. Het spijt me.		Gomen nasai.	ごめんなさい。
8. De film was niet zo interessant.		Eiga wa anmari omoshirokunakatta desu.	映画はあんまり面白くなかったです。
9. Maar Japanners zijn wel interessant.		Demo, Nihonjin wa omoshiroi desu yo.	でも、日本人は面白いですよ。
10. Nu begrijp ik het.		Naruhodo desu ne.	なるほどですね。
11. Zeg, meneer Nakada, wat doen we met de vis?		Saa, Nakada-san, sakana wa dō shimasu ka?	さあ、中田さん、魚はどうしますか。
12. Mmmhh...		Sō desu ne...	そうですね…

Herhalingsoefeningen

Beweeg de muis over de vragen om de antwoorden weer te geven. Deze vragen worden automatisch en willekeurig geselecteerd uit vorige lessen. Je kunt soms meerdere keren dezelfde vraag krijgen.

1. Was het leuk?		Omoshirokatta desu ka.	面白かったですか。
2. Ik neem bier.		Watashi wa, biiru ni shimasu.	私は、ビールにします。
3. Wat is de masu-vorm van kiru (snijden)?		kirimasu	切ります
4. Ik wil graag bier.		Biiru onegai shimasu.	ビールお願いします。
5. Niet te geloven!		Sonna!	そんな！
6. Wat is de masu-vorm van taberu (eten)?		tabemasu	食べます
7. En?		Dō desu ka?	どうですか。
8. Ik wil graag afrekenen.		Okaikei onegai shimasu.	お会計お願いします。
9. Ik ben gek op Japan.		Watashi wa Nihon ga daisuki desu.	私は日本が大好きです。
10. Ik ben Suzuki.		Suzuki desu.	鈴木です。
11. Meneer Ashida is redelijk interessant.		Ashida-san wa maamaa omoshiroi desu yo.	芦田さんはまあまあ面白いですよ。
12. Ik ben Suzuki.		Suzuki desu.	鈴木です。
13. Nee, dank u.		Iya, kekkō desu.	いや、結構です。
14. Meneer Yamamoto is voor het eerst in Nederland en...		Yamamoto-san wa Oranda ga hajimete desu shi...	山本さんはオランダが初めてですし…
15. Meneer Yamamoto is voor het eerst in Nederland en...		Yamamoto-san wa Oranda ga hajimete desu shi...	山本さんはオランダが初めてですし…
16. Welke nationaliteit heeft Noah?		Noa-san wa nanijin desu ka?	ノアさんは何人ですか。
17. Nou, graag!		Hai, zehi!	はい、是非！
18. En?		Dō desu ka?	どうですか。
19. Ober!		Sumimasen!	すみません！
20. Eén bier?		Biiru desu ne.	ビールですね。